Küçük Evlat Edinme Şartları
Evlat sahibi olmanın bir başka yolu da evlat edinmedir. Evlat edinme, çoğu zaman gerek toplum gerek taraflar için yararlı bir hukuki işlemdir. Medeni Kanun küçüklerin ile ergin veya kısıtlıların evlat edinme şartlarını farklı düzenlemiştir. Bu yazımızda küçüklerin evlat edinilmesinin şartları hakkında bilgi verilecektir.
Evlat edinme kurumu, Medeni Kanunun 305-320. maddelerinde düzenlenmiştir.
Genel Koşullar
Evlat edilenin evlat edinenden en az on sekiz yaş küçük olması gerekir. Kanun koyucunun bu şartı aramasının sebebi organik aile ilişkisindeki yapının oluşmasını sağlamaktır. Evlat edinen ve edinilen arasındaki yaş farkı azami olarak düzenlememiştir. Yaş farkının on sekizi aştığı her yaş farkı durumunda evlat edinme işlemi gerçekleştirilebilir.
Küçüklerin Evlat Edinilmesi
Küçük terimi medeni kanunda 18 yaşını doldurmamış kişileri ifade eder.
Küçük, evlat edinen tarafından bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olmalıdır. Kanun koyucunun bu şartı koymasının sebebi, evlat edinme kararı veren tarafların ciddiyetini sınamak ve bir yıllık süre içinde biyolojik ebeveyn ve çocuk arasındaki gibi karşılıklı güven ve anlayışa dayanan sağlam ilişkiler kurulması istemidir.
Evlat edinme işlemi küçüğün yararına olmalı ve evlat edinenin diğer çocukları için hakkaniyete aykırı olmamalıdır. Evlat edinmenin küçüğün yararına olup olmadığını hakim karar verir.
Evlat edinecek kişilerin ayırt etme gücüne sahip olması gerekir. Ayırt etme gücünden kasıt yaptığı hukuki işlemi ve sonuçlarını bilme, çocuk ile ilişkisini sağlıklı şekilde sürdürecek akli dengesinin bulunmasıdır.
Küçük ile evlat edinme ilişkisinin kurulabilmesi için ayırt etme gücüne sahip olan küçüğün rızasının alınmış olması gerekir. Küçüğün ayırt etme gücünün sahip olup olmadığının belirlenmesinde kesin bir yaş sınırı verilmesi mümkün değildir, somut olaya göre ayrıca karar değerlendirilir.
Küçük vesayet altında ise ancak vesayet dairelerinin izniyle evlat edinilebilir. Bu durumda küçüğün ayırt etme gücünün olup olmaması önem taşımaz. Hem vesayet makamının hem de denetim makamının izni gereklidir. Vesayet daireleri kararı verirken ilgili kişili dinlemeli ve çocuğun menfaatini ön planda tutmalıdır.
Küçüğün evlat edinilmesinde hem ananın hem babanın rızası gerekir, sadece birisinin rızasının bulunması yeterli değildir. Özel durumlar hariç anne ve babanın izni olmaksızın evlat edinme işlemi gerçekleşmez. Özel durumlardan kasıt: Anne ve babanın kim olduğu veya uzun süreden beri nerede olduğu bilinmiyorsa, ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun bulunuyorsa veya anne baba özen yükümlülüğünü yeterince yerine getiremiyorsa anne babanın rızası aranmaz.
Birlikte Evlat Edinme
Kanun koyucu, küçüğün yararına uygun sağlıklı bir aile ortamının kurulması gerektiği sebebi ile evli kişilerin birlikte evlat edinmesi sistemini benimsemiştir.
Kendi istekleri veya mahkeme kararı sebebiyle ayrılık, birlikte evlat edinme için engel değildir. Hakim evlat edinen kişilerin ayrı olmasının çocuğun yararına aykırı olup olmadığına göre karar verir. Küçüklerin evlat edinilmesinde başvuru anında evli bulunulması gerekir. Bu sebeple çocuğun evlat edinilmesindeki bir yıllık süreçte evli olunmasına gerek yoktur fakat bakma ve eğitme şartı evlat edinen her iki eş için de gerçekleşmelidir.
Eşlerin birlikte evlat edinebilmesi için en az beş yıldan beri evli olmaları veya her iki çiftin de otuz yaşını doldurmuş olması gerekir. Eşlerden birinin diğer eşin çocuğunu evlat edinmesi özel olarak düzenlenmiştir. Eşin diğer eşin çocuğunu evlat edinmesi için en az 2 yıldan beri evli olmaları veya evlat edinen eşin otuz yaşını doldurmuş olma şartı aranır.
Kural evli kişilerin birlikte evlat edinmeleri olsa da istisnai olarak evli kişinin tek başına evlat edinmesi de mümkündür. Otuz yaşını doldurmuş eş, diğer eşin ayırt etme gücünden sürekli yoksun olması veya iki yıla aşkın nerede olduğunun bilinmemesi ya da mahkeme kararıyla iki yılı aşkın süreden beri eşinden ayrı yaşamakta olması yüzünden evlat edinme işleminin birlikte yapılamadığının ispatı durumunda evli kişiler tek başına diğer eşin çocuğu dışında bir çocuğu evlat edinebilir.
Evlat edinme kararı, birlikte evlat edinmede eşlerden birinin oturma yeri mahkemesince verilir.
Evli Olmayan Kişilerin Tek Başına Evlat Edinmesi
Evli olmayan kişiler birlikte evlat edinemezler.
Evli olmayan kişilerin evlat edinebilmesi için otuz yaşını doldurması gerekir. Birlikte evlat edinmede olduğu gibi evlat edinenin akli dengesi yerinde ve evlat edinen vesayet altında ise vesayet makamının izni gerekir.
Evlat edinme kararı, evlat edinenin oturma yeri mahkemesince verilir.
Kaynak: DURAL/ÖĞÜZ/GÜMÜŞ Türk Özel Hukuku, Cilt III, sayfa 302-332
Furkan Levent
Furkan Levent (Tümünü gör)
- Blokzincir Aracılığı ile Dava Fonlaması - 14 Mayıs 2021
- İfade Özgürlüğüne Yönelik SLAPP Davaları - 15 Ekim 2020
- Göz Hakkının Hukuki Değerlendirmesi - 8 Haziran 2020
1 Yorum
[…] Küçük Evlat Edinme Şartları […]