Bozuk (Madeni) Parayla Ödemenin Üst Sınırı

Bozuk paralar günümüzde alışverişlerimizde sıkça kullandığımız bir değişim aracıdır, Bozuk paraların yüksek miktardaki borçlarda kullanılmasının bir sınırı var mıdır bu yazımızda inceleyelim.

Para devletçe bastırılan üzerinde değeri yazan, mal ve hizmetlerin değişimini kolaylaştıran kağıt veya metal ödeme aracıdır.

Kanunu Tedavül Mecburiyeti gereğince hem kağıt hem de madeni para ile yapılan ödemeleri kabul etmemek mümkün değildir. Mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu 532. maddesinde  ‘’Her kim, Türkiye’de kanunen tedavül etmekte olan meskükatı mukannen kıymetleriyle kabulden imtina eyler ise otuz liraya kadar hafif cezayı nakdiye mahkum olur.’’ denmektedir.

Kağıt paralar ile yapılan ödemelerde ödemenin kabulü sınırsızdır. Ödenen tutar ne kadar büyük olursa olsun dürüstlük kuralına uyduğu takdirde karşı taraf kabul etmek mecburiyetindedir.

Bozuk(madeni) paralar da kağıt paralar gibi Kanunu Tedavül Mecburiyetine dahil olsa da hayatın olağan şartlarına göre bazı sınırlamalar vardır. Büyük miktarlarda bir ödeme yapılacağında madeni paraların kağıt paralara göre daha düşük değerde olması nedeniyle madeni paralarda mecburiyet sınırlıdır.

Türk Borçlar Kanununda dürüstlük kuralları geçerlidir. Borçlunun borcunu gerektiği gibi ifa etmesi beklenir. Efsane bir yalan olan Samsung’un Apple’a olan 1 milyar dolarlık tazminat borcunu 30 tırla 5 centlik bozukluklarla göndermesi borçlar kanunumuzda dürüstlük kurallarına aykırıdır. Alacaklıyı birçok konuda sıkıntıya sokacağı yadsınamaz bir gerçektir.

Türk Borçlar Kanununda aynı zamanda irade serbestliği ilkesi hakimdir, sözleşmenin tarafları anlaşır ise borcun ifasını istedikleri şekilde yapabilirler böylece dürüstlük kuralına aykırılık ortadan kalkmış olur.

Bozuk (Madeni) Parayla Ödemenin Üst Sınırı Nedir?

“Bozuk parayla en fazla ne kadar ödeyebilirim?” sorusuna gelirsek:

Sözleşmenin taraflarınca önceden aksi iddia edilmemiş ise borç bozuk paralar ile ödenirken en çok madeni paranın üzerindeki değerin 50 katının tamamen bozuk paralar ile ödenebileceği düşünülmektedir. Örneğin 1 TL değerindeki madeni paralar ile 50 TL değerinde ödeme yapmanız mümkündür fakat daha fazla miktardaki ödemeyi anlaşma olmaması durumunda karşı taraf kabul etmeme hakkına sahiptir.

Paraların kullanımı ile ilgili şu an yürürlükte olan kanunlarda bir sınır belirtilmediği halde pek çok kurum bu kuralı kabul etmiştir. Birçok kurum yüksek miktarlarda madeni para kabul etmemektedir. Kanımızca dürüstlük kuralı gereği bu yaklaşım doğrudur fakat somut olayda miktar değişkenlik gösterebilir. Olası bir sorunda hakimin olayın şartlarına, kişilerin durumlarına bakarak dürüstlük kuralına aykırı olup olmadığına karar vermesi beklenir.

Madeni Parayla Ödemenin Üst Sınırı Hakkında Bir Kanun Var mı?

Madeni paralar ile ödeme sınırını düzenleyen 1956 yılında kabul edilmiş 6796 numaralı 150 Milyon Liralık Madeni Ufaklık Para Bastırılması Hakkında Kanun, 1970 yılında kabul edilen 1264 numaralı Madeni Ufaklık ve Hatıra Para Bastırılması Hakkında Kanun ile yürürlükten kaldırılmıştır. Bu kanunda ise bozuk para ile ödemenin sınırı hakkında bir düzenleme yoktur. Günümüzde bu konu hakkında yürürlükte olan bir kanun bulunmamaktadır.

Madde 3 — Madenî paraların kabul hadleri 2,5 liralık, 1 liralık, 25
kuruşluk ve 10 kuruşluk için itibari değerlerinin 50 misli, 5 ve 1 kuruşluklar için de 100 mislidir. Ancak malsandıkları ve Hazinenin veznedarlığını yapan bankalar herhangi bir miktarla bağlı kalmaksızın bu paraları kabule mecburdurlar.

6797 numaralı 150 Milyon Liralık Madeni Ufaklık Para Bastırılması Hakkında Kanun (Resmi Gazete: 18.07.1956 – 9361)

The following two tabs change content below.

• Hakkında
• Son Gönderileri

Furkan Levent

Araştırmayı ve öğrendiklerini paylaşmayı seven bir hukuk öğrencisi, hukukcukafasi.com kurucusu ve blokzincir meraklısı.

Furkan Levent (Tümünü gör)

• Blokzincir Aracılığı ile Dava Fonlaması - 14 Mayıs 2021
• İfade Özgürlüğüne Yönelik SLAPP Davaları - 15 Ekim 2020
• Göz Hakkının Hukuki Değerlendirmesi - 8 Haziran 2020